Pomnik

Pomnik położony jest na wzgórzu 262, z którego rozciąga się piękny widok na dolinę spokojnej rzeki Dives, w Normandii.

Tereny te latem 1944 roku na kilka dni stały się polem bezpardonowej bitwy znanej pod nazwą  „kotła pod Falaise”, miejscem gdzie ostatecznie rozbita została niemiecka 7. Armia.

Mémorial de Montormel ©Baptiste Flotté

Wzgórze 262 „Maczuga”

Pomnik został zbudowany w 20. rocznicę bitwy w 1965 roku. Jego stonowana architektura zachęca do refleksji nad znaczeniem tragicznych wydarzeń, które miały tutaj miejsce, i upamiętnia ofiarę polskich i alianckich żołnierzy, którzy zginęli „za wolność naszą i waszą”. Na ścianie od strony doliny rzeki Dives wykuta z żelaza rzeźba w krztałcie strzały przedstawia insygnia jednostek alianckich, które tu walczyły, tj.:

  • 1. Polska Dywizja Pancerna
  • 2. Francuska Dywizja Pancerna
  • 90. Amerykańska Dywizja Piechoty
  • 4. Kanadyjska Dywizja Pancerna

Kilka paneli informacyjnych w języku francuskim, angielskim i polskim przedstawia zwiedzającym bitwę w jej kontekście historycznym.

Dolina rzeki Dives

Panorama na całą dolinę Dives pozwala wyobrazić sobie z perspektywy ponad 70 lat słowa polskiego weterana bitwy, który opisując widok wycofujących się z tych terenów Niemców wspomniał: „To było jak mrowisko. Cała dolina była w ruchu”. Stół z mapą przedstawia rozlokowanie walczących jednostek i pozwala zrozumieć przebieg prowadzonych tu bitew w sierpniu 1944 r.

Czołg Sherman M4A1 76W

Czołg ten nosi nazwę „Gen. Maczek” i należał do 1. Polskiej Dywizji Pancernej. Jest on jednak bardziej nowoczesny niż te stosowane w czasie walk w 1944 roku. Polscy pancerniacy zaczęli otrzymywać czołgi M4A1 76W dopiero z początkiem zimy 1944/45.

GMC M8

Eksponowany na wzgórzu wóz pancerny był na wyposażeniu oddziałów rozpoznawczych sił amerykańskich oraz francuskiej 2. Dywizji Pancernej gen. Leclerc’a. Jego uzbrojenie to działko 37mm i karabin maszynowy. Był szybki i zwrotny, lecz niestety dość lekko opancerzony. Jego załoga składała się z czterech żołnierzy.

Pomnik gen. S. Maczka

Rzeźba, autorstwa lubuskiego twórcy Tomasza Filara, jest wykonana z brązu. Została odsłonięta z okazji obchodów 70. rocznicy bitwy w obecności Marszałek polskiego Sejmu E. Kopacz i francuskiego ministra ds. kombatantów.

Stanowi pierwszy pomnik w Normandii dedykowany generałowi, który w sierpniu 1944 roku dowodził 1. Polską Dywizją Pancerną w bojach decydujących o ostatecznym rozstrzygnięciu bitwy. Posąg  generała jest repliką pomnika który od 2005 roku znajduje się na żagańskim „Skwerze Czołgisty”, nieopodal Centrum Tradycji Polskich Wojsk Pancernych.