Sytuacja Brytyjczyków
Od chwili lądowania w D-Day, postęp wojsk Jego Królewskiej Mości George’a VI był nieco frustrujący. Na prawej flance siły amerykańskie poszerzyły swój przyczółek odcinając półwysep Cotentin i zajmując port oraz miasto Cherbourg. Następnie skierowały się na południe i po krwawych walkach wśród żywopłotów zajęły Saint-Lô. W tym samym czasie na lewym skrzydle brytyjskie i kanadyjskie siły posuwały się powoli; północny brzeg rzeki Orne w Caen, które stanowiło kluczowy cel pierwszego dnia inwazji, został zajęty dopiero 8 Lipca. Kolejne dziesięć dni zajęło opanowanie południowych dzielnic miasta.
Ten powolny postęp zasługuje jednak na pewne usprawiedliwienie. Hitler, będąc świadomy wartości brytyjskich dywizji, chciał utrzymać Caen za wszelką cenę. Tak jak zresztą Montgomery, widział w tym mieście „zawiasy” całego frontu i dlatego zgromadził na drodze brytyjskiej 2. Armii trzy czwarte swoich elitarnych jednostek – dywizji pancernych Wehrmachtu i SS. Wszystkie natarcia przeprowadzane w tym sektorze przez Montgomery’ego – Perch, Epsom, Charnwood, Jupiter i Goodwood, natknęły się na tę stalową przeszkodę. W czasie operacji Epsom pod koniec Lipca, 8. Korpus brytyjski zmierzył się ze zmasowanym przeciwnatarciem prowadzonym przez cały 2. SS-PanzerKorps, składający się z 2, 9, i 10. dywizji pancernej. Tak nierównomierny rozkład wrogich sił w Normandii zmusił siły alianckie do przyjęcia nowej strategii: podczas gdy Brytyjczycy wiązali siły niemieckie w sektorze Caen, Amerykanie mogli niepowstrzymanie nacierać w kierunku zachodnim.
Zgodnie z tym planem, po osiągnięciu przełomu w operacji Cobra, Brytyjczycy mieli przygotować natarcie na wielką skalę aby powstrzymać niemieckie przeciwuderzenie w obszarze wciąż wąskiego i wrażliwego korytarza w okolicy Avranches. Celem tej operacji, nazwanej „Bluecoat”, była ochrona amerykańskiej lewej flanki i natarcie w kierunku Villers-Bocage oraz Caumont. Generał Dempsey zaplanował atak na dwóch kierunkach:
- zachodnim – 8. Korpus, złożony z Dywizji Pancernych 11th „Taurus Pursuant” i „Guards”, i 15. Szkockiej DP. Ich celem było Vire;
- wschodnim – 30. Korpus wraz z 7. Dywizją Pancerną „Desert Rats” i dywizjami piechoty 43rd „Wessex” i 50th „Northumbrian”. Ich celem był Mont Pinçon.
Atak ten miał być skoordynowany z natarciem amerykańskiej Pierwszej Armii (gen. Hodges). Podczas gdy Patton i jego 3. Armia wdzierały się do Bretanii, Hodges przemieszczał się na wschód, wzmacniając korytarz w okolicy Avranches; 2 Sierpnia jego wojska wyzwoliły Villedieu, a dzień później Mortain.
Dwa korpusy w natarciu
Operacja Bluecoat rozpoczęła się rankiem 30 Sierpnia 1944 roku. Działania 15. Szkockiej DP, która prowadziła natarcie 8. Korpusu, były opóźnione przez głęboką obronę nieprzyjaciela. Po jej przełamaniu, piechota szkocka skierowała się w stronę wzgórza 309. 6. Brygada Guards, zapewniająca wsparcie pancerne 15. Dywizji, musiała stawić czoła przeciwnatarciu trzech niszczycieli czołgów Jagdpanther z 654. batalionu PanzerJager. Atak został odparty, ale w bitwie utracono aż 10 czołgów „Churchill”. Na zachodzie, 11. Dywizja Pancerna zajęła Saint Martin des Besaces 31 Lipca. Szczęście sprzyja odważnym: niepilnowany przez Niemców most pozwolił pojazdom z 2nd Household Cavalry przekroczyć rzekę Souleuvre wczesnym popołudniem.
Tak szybki postęp sprawił, że w niemieckich liniach zaczęła pojawiać się luka. Aby utrzymać zagrożony załamaniem front, generał Von Kluge nie miał innego wyjścia – musiał wprowadzić do walki swoje ostatnie rezerwy, ograniczone wówczas do wyczerpanej 21. PzD. Zadziwiająco, ta walcząca od D-Day dywizja, pomimo swej słabości, zorganizowała improwizowane pozycje obronne i spowolniła marsz Guards Armoured Division.
Sytuacja 30. Korpusu była o wiele gorsza. Niemcy zaminowali trasę spodziewanego natarcia brytyjskich wojsk, opóźniając ruchy 50. DP zaledwie dwa kilometry od jej pozycji wyjściowych. Podobnie, 43. DP została częściowo powstrzymana niedaleko Cahagnes. W pośpiesznych próbach wznowienia ofensywy, Bucknall, dowódca 30. Korpusu, przedwcześnie rzucił do akcji 7. Dywizję Pancerną („Desert Rats”), która utknęła wśród ariergardy 43. Dywizji Piechoty poruszającej się po tych samych drogach. Pomimo braku oporu, 30. Korpus pokonał zaledwie kilka kilometrów! Co gorsza, 3 Sierpnia, przeciwnatarcie 10. SS-PzD zanowu zatrzymało Szczury Pustyni na ich startowych pozycjach.
Pomimo lokalnych sukcesów 43. Dywizji Piechoty która zajęła Jurques, porażki znajdującej się na czele dywizji pancernej mocno zirytowały Montgomery’ego. Rezultatem tego było odwołanie Bucknall’a i Erskin’a (dowódcy 7. Dywizji Pancernej) z ich stanowisk. Te radykalne zmiany nie przyniosły natychmiastowego skutku. Dopiero 5 Sierpnia 1st Tank Regiment w końcu dotarł do zrujnowanego Aunay sur Odon. Kolejnego dnia, 43rd Division „Wessex” rozpoczęła natarcie na Mont Pinçon, ale wkrótce została powstrzymana przez ciężki ogień niemieckich karabinów maszynowych. Straty rosły, aż do znalezienia niebronionej ścieżki, która pozwoliła 13/18th Hussars otworzyć drogę na szczyt wzgórza, gdzie dołączyła piechota Wessex.
W sektorze 8. Korpusu, zajęcie mostu na Souleuvre umożliwiło rozwinięcie ofensywy. 2 Sierpnia kolumna pancerna 11. Dywizji (23rd Hussars, 3rd RTR i 4th Shropshire) przemieszczała się w kierunku Le Désert i Presles, gdzie napotkała silny opór 9. Dywizji Pancernej SS. Druga kolumna (Fife and Forfar, 3rd Monmouthshire) skierowała się do Burcy i o zmierzchu dotarła do Pavée. To rozszerzenie frontu umożliwiło Dempsey’owi rzucenie do bitwy 3. Brytyjskiej DP „Ironside”, która została niedawno przeniesiona z okolic Caen. Od tego momentu zaprawieni w boju Ironsides, na styku z Amerykanami, parli naprzód zabezpieczając prawą flankę 8. Korpusu.
Niemieckie przeciwnatarcia przeprowadzane były głównie przez 9. i 10. Dywizje Pancerne SS, oraz przez nieregularne oddziały takie jak bataliony Osttruppen. Pomimo tych kontruderzeń, pozycje zajęte przez Brytyjczyków pozostawały w ich rękach. Będący wciąż na czele Taurus Pursuant 5 Sierpnia wyzwolili wioskę Saint Charles przypłacając to stratą dziesięciu czołgów. Dzięki temu, że Vire zostało ostatecznie opanowane przez Amerykanów, 8. Korpus mógł kontynuować ofensywę w kierunku Condé-sur-Noireau i Flers, podczas gdy amerykańska 30. Dywizja Piechoty kierowała się od tej chwili do Thury-Harcourt.
Chociaż atak Bluecoat był kosztowny i nieco przyćmiony przez amerykańskie zwycięstwa z okolic Avranches, postęp 8. Korpusu O’ Connora był jednym z głównych sukcesów osiągniętych przez brytyjskie siły w Normandii. Po pierwsze skutecznie wiązał niemieckie siły od północnej strony, uniemożliwiając im stworzenie zagrożenia w okolicach Avranches. Po drugie sprawił, że Von Kluge był zmuszony zaangażować swoje ostatnie rezerwy przygotowując się do natarcia na Mortain. 12. Korpus jako pierwszy skorzystał z tej sytuacji: 4 Sierpnia, 53. i 59. Dywizja Piechoty ruszyły aby zająć wzgórze 112 oraz Villers-Bocage, które dotychczas skutecznie opierały się atakom przeprowadzanym w poprzednim miesiącu.
Jednak pod koniec pierwszego tygodnia Sierpnia, kierunek brytyjskiego zainteresowania przesunął się na wschód. Kiedy 6 Sierpnia operacja Bluecoat ostatecznie wytraciła swój impet na skutek oporu przeciwnika, Amerykanie zbliżali się do Le Mans. Zaistniała możliwość nie tylko dalszego spychania Niemców, ale nawet okrążenia ich zanim zdążą się wycofać z Normandii i przekroczyć Sekwanę. Wśród dowództwa alianckiego pojawił się pomysł zamkniecia niemieckich 5. i 7. Armii w pułapcę…